Huta Szkła Gospodarczego w Zawierciu to nie tylko miejsce pracy, ale także symbol lokalnej tradycji i rzemiosła, które przez lata kształtowało oblicze regionu. Choć zakład zakończył swoją działalność w 2016 roku, jego dziedzictwo wciąż żyje w sercach mieszkańców oraz w działaniach mających na celu ochronę i promocję szklanej spuścizny.
Historia produkcji szkła w Zawierciu sięga drugiej połowy XIX wieku, kiedy to Andrzej Chmielewski założył pierwszy zakład, który z czasem przekształcił się w Huta Szkła Gospodarczego. W 1884 roku rozpoczęła się era, w której huta stała się jednym z największych pracodawców w regionie, zatrudniając w szczytowym okresie około 700 osób. Wyroby huty zdobyły uznanie na międzynarodowych rynkach, a ich jakość została doceniona podczas Powszechnej Wystawy Krajowej w Poznaniu w 1929 roku, gdzie huta otrzymała Wielki Złoty Medal.
W ciągu swojej działalności huta przeszła wiele modernizacji, które pozwoliły na wprowadzenie nowoczesnych technologii oraz wzorów szkła użytkowego i ozdobnego. Niestety, pod koniec XX wieku zakład zaczął borykać się z problemami finansowymi, co doprowadziło do jego przekształcenia w spółkę akcyjną w 1998 roku, a następnie do sprzedaży w 2009 roku. Ostatecznie, w 2016 roku ogłoszono upadłość huty, co zakończyło ponad 130-letnią historię tego miejsca.
Ochrona dziedzictwa szklarskiego w Zawierciu
Po zamknięciu huty, lokalne instytucje podjęły działania mające na celu uratowanie jej dziedzictwa. W 2020 roku miasto Zawiercie nabyło fragmenty kolekcji wzorcowni huty, które obecnie są eksponowane w Galerii Stara Łaźnia. Współpraca z Pałacem Schoena Muzeum w Sosnowcu oraz Miejskim Ośrodkiem Kultury w Zawierciu umożliwia zbieranie, dokumentowanie i prezentowanie zarówno materialnego, jak i niematerialnego dziedzictwa związane z hutą. Na wystawach można zobaczyć unikatowe szkła projektowane przez znanych dizajnerów, takich jak Józef Podlasek, Maria Słaboń czy Zofia Szmyd-Ścisłowicz.
Warto podkreślić, że eksponaty obejmują nie tylko klasyczne wzory, ale także wyjątkowe przedmioty produkowane w limitowanych seriach na targi dizajnu. Dzięki wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz darowiznom mieszkańców, kolekcja stale się rozwija. Kryształy z Zawiercia były już prezentowane w wielu miastach Polski, takich jak Kraków, Krosno, Czeladź czy Nowy Wiśnicz, przyciągając uwagę tysięcy zwiedzających.
Nowe życie dla szklanej tradycji
Galeria Stara Łaźnia oraz inne zaangażowane instytucje mają na celu nie tylko zachowanie pamięci o hucie, ale także promowanie jej dorobku w szerszym kontekście. Zawierciańskie szkło, będące symbolem lokalnego przemysłu i artystycznego kunsztu, ma szansę na nowe życie, które wykracza poza granice Zawiercia. Wystawy i wydarzenia organizowane w regionie mają na celu przybliżenie mieszkańcom oraz turystom fascynującej historii szklanego dziedzictwa, które łączy pokolenia i inspiruje do dalszego odkrywania lokalnych tradycji.
W obliczu upadku huty, mieszkańcy Zawiercia nie zapominają o jej historii. To opowieść o ludziach, ich pracy i pasji, które stworzyły piękno rozpoznawalne nie tylko w Polsce, ale i na całym świecie. Jakie inne skarby kryje jeszcze Zawiercie? To pytanie pozostaje otwarte, a odpowiedzi można szukać w lokalnych inicjatywach i wystawach, które wciąż przyciągają uwagę i serca mieszkańców.
Według informacji z: Urząd Miejski Zawiercie
